تاريخ، زندگي، نكبت و عصيان به روايت تصوير

نگاهی به نمایشگاه عکس افغانستان جدید از چشم افغانها

مهدي زرتشت
روز پنج شنبه (24 سنبله) نمايشگاه عكس تحت نام "افغانستان جديد از چشم افغان ها" در قصر ملكه باغ بابرشاه كابل افتتاح گرديد.
در محفل افتتاح اين نمايشگاه، دانشجويان، اصحاب رسانه ها، مقامات و شخصيت هاي دولتي و شمار زيادي از فرهنگيان حضور داشتند.
نمايشگاه عكس "افغانستان جديد از چشم افغان ها" از سوي مركز فوتوژورناليزم چشم سوم به همكاري بخش فرهگي سفارت آمريكا و اداره انكشافي و همكاري كشور سوئيس براي چند روز در كابل و نه ولايت ديگر و همزمان در خارج از افغانستان نيز برگزار شده است.
در مراسم افتتاح اين نمايشگاه، مسئول بخش اداره انكشافي و همكاري كشور سوئيس، در بيانيه كوتاهش از زحمات دست اندركاران اين نمايشگاه قدراني نموده و برگزاري چنين نمايشگاه را گامي بسوي عبور از جنگ توصيف نمود. به گفته وي، افغانستان با داشتن پيشينه تاريخي و آثار تاريخي موجود در آن، يكي از جمله كشورهاي مهم در منطقه است.
احمد بهزاد نماينده مردم و نائب دوم در مجلس نمايندگان به عنوان سخنران دوم مراسم افتتاح نمايشگاه، تلاش هاي پيگير دست اندر كاران اين نمايشگاه را قابل قدر خواند.
به گفته آقاي بهزاد، برگزاري چنين نمايشگاه، مي تواند گامي بسوي صلح و تبليغات از آن باشد به جاي جنگ هاي چندين دهه كه مردم افغانستان را چندين گام به عقب برد.
نجيب الله مسافر، يكي از فعالان اين نمايشگاه، به نمايندگي از مركز فوتوژورناليزم حضور مهمانان در محفل افتتاحيه را خير مقدم گفته و از تلاش هاي شان در جهت كمپياين از صلح و نهادينه ساختن يك فرهنگ انساني مبتني بر صلح و دموكراسي و همه پذيري، سخن گفت.
به گفته آقاي مسافر، عكاسان مركز فوتوژورناليزم با قبول زحمات توان فرسا، در مواقع مختلفي از فصل سال در بسياري از مناطق كشور سفر نموده و عكس هاي مختلفي را كه همه نشانگر «هزار كلمه» است، تهيه نموده اند.
وي گفت كه هدف عمده اين مركز، كمپاين از صلح و رشد فرهنگ صلح پروري در افغانستان است تا از اين طريق از جنگ و خشونت دست كشيد و صلح را به عنوان شيوه زندگي بهتر و سالم تر در جامعه جنگ زده افغانستان تقويه نمود.
آقاي مسافر گفت: "همان گونه كه گفته مي شود يك تصوير هزار كلمه را مي رساند، عكاسان ما در جريان تهيه عكس سعي نموده اند گوشه ها و زواياي مختلف زندگي شهروندان را به تصوير بكشند و به مخاطبين نشان بدهند."
پس از اتمام سخنراني هاي كوتاه مراسم افتتاحيه، حاضرين مراسم به ديدن عكس ها رفتند.
نمايشگاه عكس "افغانستان جديد از چشم افغان ها" شامل 142 عكس است كه با موضوعات و درون مايه هاي گوناگون از ولايت مختلف كشور گرفته شده است.
گفتني است كه اين نمايشگاه اولين نمايشگاه سيار در داخل و خارج از افغانستان است كه در ده ولايت كشور (كابل، جلال آباد، هرات، باميان، بلخ، بدخشان، غور، دايكندي، شبرغان و هلمند) برگزار مي شود و هم زمان با آن، نمايشگاه در شماري از كشورها نيز برگزار خواهد شد.
به گفته مسئولان اين نمايشگاه «هدف از برگزاري اين نمايشگاه، نشان دادن زواياي پنهان جامعه افغاني به شهروندان اين كشور، تقويت روحيه ميهن پرستي و ارزش گذاري به لاصل دموكراسي است تا خاطره سال هاي جنگ را از ذهن مردم افغانستان به دور كند و به آنها تصويري از افغانستاني كه مي تواند باشد را نشان دهد.»
همچنان به گفته مسئولان مركز فوتوژورناليزم چشم سوم، يكي از اهداف هم برگزاري چنين نمايشگاه ها اين است كه «مردم جهان در جريان وضعيت فعلي افغانستان و انكشاف صورت گرفته در آن، قرار خواهد گرفت...»
لازم به ذكر است كه مركز فوتوژورناليزم چشم سوم به عنوان يك مركز عكاسي تخصصي از سال 1387 با جواز رسمي به فعاليت آغاز نمود. اين مركز در طي اين مدت، نمايشگاه هاي متعددي را در مناطق و ولايات مختلف كشور برگزار نموده و نظر مخاطبين را جلب نموده است.
نمايشگاه عكس "افغانستان جديد از چشم افغان ها" اين بار عكس هاي جديدي را به نمايش گذاشته است. اين عكس ها، مربوط و متعلق به تمام مناطق و مردم كشور بوده و با تصاوير عيني، بطور هنرمندانه گوشه هاي پنهان زندگي فردي و اجتماعي شهروندان را به روايت گرفته است.
عكس هاي اين نمايشگاه توسط: نجيب الله مسافر، رضا ساحل، بصير سيرت، ماني مشكين قلم، فرزانه سلطاني، نسيم سيامك، آمنه حسني، ميثم شاهين، آصف تلاش، محمد زرين، نصير فدايي، احمد نظري، مهدی مهرآیین و مليار صادق آزاد تهيه شده است.
هرچند كه اجراي فعاليت هاي فرهنگي و گام نهادن در راه صلح و توسعه دموكراسي و زندگي مسالمت آميز با داشته هاي عناصر مدرن دولت و شهروند، در افغانستان كار ساده و آساني نيست؛ اما اجراي فعاليت هاي فرهنگي با قبول زحمات و چالش هاي امنيتي فراروي آن، در نوع خود يكي از ارزشمند ترين كاري است كه مي تواند از طريق تبليغات و به روايت كشيدن تاريخ پر از نكبت به روايت تصوير، مردم و شهروندان خفته در خواب و اختناق را نويد صلح و زندگي بدهد و هم از اين طريق، توجه كشورهاي خارجي را در راستاي محو خشونت و مبارزه با آن را جلب كند.
عكس هاي موجود در نمايشگاه "افغانستان جديد از چشم افغان ها" اما روايت غريب از تاريخ، از گذشته، از حال و از زمان جاري است كه عمده ترين عناصر فرهنگي مربوط به مردم را نيز به تصوير كشيده است. عكس ها همه روايت گاه غم انگيز، گاه نوستالژيك، گاه خنده آور، گاه حسرت بار، گاه درناك و... است كه همه متعلق به مردم افغانستان است. مردمي كه تاريخ نكبت باري را پشت سر گذاشته و اكنون نيز در گيرو خشم و خشونت، اكثراً آمال و آرمان هاي شان به باد فنا سپرده اند. اما در كنار حس غم انگيز نمايش عكس ها، گاه عكس هايي نيز به چشم مي خورد كه اميد به زندگي و مبارزه با تمام سختي ها را در دل هر نااميدي بيدار مي سازد. بسته به اينكه چشم هاي مخاطبين چه چيزي را از درون اين عكس ها دريافت مي كند.
اما شايد اكثر مخاطبين به دورن مايه تاريخي و مشقت هاي زندگي مردم اين كشور نظر عام داشته باشد. به جاست كه گفته شود، اين عكس ها اكنون همه زبان گويا و تصوير پوياي از تاريخ، زندگي، نكبت و عصيان اين سرزمين است كه تا اكنون افراد بي شماري را در شرر شعله هاي سرخش، سوختانده است. در كنار اين، اما شعارهاي زندگي و صلح پروري و زندگي مبتني بر اصول و اساسات مدرن و انساني، در كنج كنج عكس ها پيداست.
قابل ياد آوري است كه انجام كارهاي فرهنگي، به مثابه گامي بسوي تولد فرهنگ جديد و فرهنگ سازي است. فرهنگ جديد و مغاير با فرهنگ بربريت، زور و خشونت كه همه پايه هاي زندگي فرد و اجتماع را سست و لرزان مي كند و تاريخ و آينده- هردو را- به لجن مي كشد. با چنين واقعيتي، اگر به برگزاري چنين محافل و كارهاي فرهنگي با چشم مثبت نگاه شود، انجام اين كارها، گام ارزنده بسوي دوري از خشونت و جنگ و رفتن به سوي قله رفيع صلح و زندگي است.